کد ۳۸،  نمایشی میدانی در چندین اپیزود در ارتباط با اتفاقات مختلف ایران به نویسندگی و کارگردانی عبدالرضا محقق.

عبدالرضا محقق در ۱۳۶۷ ش، در شهر یزد زاده شد. او کارشناسی حقوق را در ۱۳۹۲ ش، از دانشگاه پیام نور یزد به پایان برد و از ۱۳۸۸ ش، با شرکت در کلاس‌های انجمن سینمای جوانان ایران شعبۀ یزد به عرصۀ هنر وارد شد. فعالیت‌های هنری او درزمینۀ نویسندگی و کارگردانی در موضوعات مربوط به دفاع مقدس، نمایش‌های امدادگر (1393 ش)، ساعت عاشقی (1394 ش)، کد ۳۸ (1395 ش) و بیت‌المقدس ۷ (1396 ش) است (محقق).

سبب نام‌گذاری اثر بررسی مهم‌ترین وقایع ایران در سال ۱۳۹۵ ش، ۳۸ سال پس از پیروزی انقلاب ایران، در دوازده اپیزود است (همو).

نمایش در اپیزود اول، با روایت راوی و جلوه‌های نور و صوت از کاپیتولاسیون؛ در اپیزود دوم، فرار محمد‌رضا شاه پهلوی؛ و در اپیزود سوم، آغاز پیروزی انقلاب اسلامی به رهبری امام خمینی (ره) آغاز می‌شود. اپیزود چهارم منزل امام خمینی (ره) را نشان می‌دهد که بازیگر نقش ایشان به‌عنوان ناظر و راوی تصویری داستان ایفای نقش می‌کرد. اپیزود پنجم به تسخیر لانۀ جاسوسی به‌ دست مردم و انقلابیون و اپیزود ششم به «واقعۀ طبس» مربوط است که در آن، پس از حضور شهید محمد منتظرقائم* و یارانش در منطقه و بررسی آثار به‌جای مانده از هواپیماها، صدای انفجار به گوش می‌رسد. اپیزود هفتم شرح دلاوری رزمندگان استان یزد در عملیات بیت‌المقدس همراه با آزاد‌سازی خرمشهر در جنوب غربی خوزستان است. در اپیزود هشتم، به روز عاشورا و لحظۀ شهادت حضرت علی‌اکبر و حضرت عباس (ع)؛ در اپیزود نهم، به رحلت امام خمینی (ره) و مراسم تشییع ایشان؛ در اپیزود دهم، به حضور داعش، نیز تصویری از مدافعان حرم حضرت زینب(س) و آحاد مسلمانان؛ و در اپیزود یازدهم، به اتاق فکر سران استکبار و برنامه‌ریزی آنان برای سلطه بر دنیا پرداخته می‌شود. در اپیزود آخر هم این رویداد‌ها به قیام حضرت مهدی (عج) و حضور آن حضرت پیوند می‌خورد (محقق).

این تئاتر در دهکدۀ مقاومت و جنب پارک کوهستان یزد با چهارهزار متر‌مربع دکور، با طراحی عبدالرضا محقق و با ده صحنۀ متفاوت اجرا شد. دکور‌ها واقعی و در ابعاد بزرگ به‌صورت سه‌بعدی اجرا شد؛ به صورتی که دکور کعبه و حرم حضرت زینب (س) احساسات مخاطب را برمی‌انگیخت و واقعۀ قیام خونین امام حسین (ع)، انقلاب اسلامی و ظهور حضرت حجت (عج) کاملاً ملموس بود. در اپیزود عملیات بیت‌المقدس با اعلام آغاز جنگ از رادیو و سخنان امام خمینی (ره) که حضور جوانان را درصحنۀ جنگ خواستار شد، آغاز می‌شود و سپس وارد صحنه‌های کاملاً شبیه‌سازی‌شدۀ این عملیات و دلاوری‌ها‌ی رزمندگان با حرکت تانک‌های دشمن به سمت نیروهای ایرانی و توقف آن‌ها ادامه می‌یابد. در‌این‌بین، انفجارهای درون نمایش و تیراندازی فضا را کاملاً واقعی و ملموس جلوه می‌دهد؛ به‌نحوی‌که مخاطب خود را درصحنۀ جنگ حس می‌کرد («نمایش ... »، بش).

طراحی نور بسیار حیرت‌انگیز بود و عبدالرضا محقق آن را بر عهده داشت و ۶۳ مدل نور و تغییرات صحنه به‌صورت کاملاً برنامه‌ریزی‌شده و مرتبط با صحنۀ قبل صورت گرفت. نور‌پردازی صحنه‌های جنگ با روشن شدن نور سفید (نور فالوی) بزرگی بود و نور‌پردازی نحوة آرایش نیروهای دو طرف درگیر نبرد را نشان می‌داد و مخاطب را به سمت صحنۀ درگیری بین نیروها هدایت می‌کرد که با پیروزی رزمندگان ایران صحنه به پایان می‌رسید (محقق). در این نمایش، از صداهای مبدل دالبی دیجیتال استفاده شد که از هیجده باند قدرتمند و در سراسر محیط اجرا پخش می‌شد. طراحی و ادیت صدا را نیز بر عهدۀ عبدالرضا محقق بود (همو).

در خرداد ۱۳۹۵ باتوجه‌به در پیش بودن هفتۀ دفاع مقدس (31 شهریور -6 مهر)، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی یزد این نمایش را سفارش داد که مقدمات آن با همکاری پایگاه مقاومت حضرت بقیببب‌الله انجام شد (همو). در پی این سفارش، عبدالرضا محقق بنا‌بر نظر شخصی‌اش پس از سه‌ماه تمرین، با ۱۳۰ بازیگر که بیشتر آن‌ها سربازان سپاه پاسداران الغدیر یزد و بازیگران حرفه‌ای گروه تعزیه بودند، برای هفتۀ دفاع مقدس آمادۀ اجرا شد (همو).

مآخذ:  محقق، عبدالرضا (نویسنده و کارگردان نمایش کد ۳۸)، مصاحبه با مؤلف، ۲ اردیبهشت ۱۳۹۹؛ «نمایش کد ۳۸ در هفتۀ دفاع مقدس به روی صحنه رفت» (بارگذاری: بی‌‌تا)، ایرنا، <www.irna.ir> (دسترسی: ۳ اردیبهشت ۱۳۹۹).             

                / محمدرضا رنجبر/